جاذبه های گردشگری

همزمان با تفکر گسترش صنعت گردشگری در کشور, در بسیاری از موارد شاهد هستیم که مسئولان گردشگری, ایران را در زمره پنج کشور اول از لحاظ جاذبه های طبیعی و جزو ده کشور اول از نگاه جاذبه های فرهنگی قلمداد می کنند

همزمان با تفکر گسترش صنعت گردشگری در کشور، در بسیاری از موارد شاهد هستیم که مسئولان گردشگری، ایران را در زمره پنج کشور اول از لحاظ جاذبه‌های طبیعی و جزو ده کشور اول از نگاه جاذبه‌های فرهنگی قلمداد می‌کنند.

در این نوشتار به تعریف جاذبه گردشگری می‌پردازیم تا موضوع برای خوانندگان روشن شود.

با این‌که ارائه تعریف دقیق و جامع از جاذبه‌های گردشگری کار بسیار ساده‌ای نیست، اما می‌توان به گونه‌های زیر آن را تعریف کرد:

۱) مشخصه خاص و ویژه مکانی معین، از لحاظ ظاهری و فرهنگی، که بازدید‌کنندگان و جهانگردان با دیدن آن نیازهای تفریحی مورد نظر خود را از جهات مختلف تامین کنند. مشخصه‌ها شامل ویژگی‌های آب و هوایی‌، فرهنگی، گل و گیاه، چشم‌اندازها و یا ویژگی‌های منحصر به فرد مکانی، همچون تالارهای اجرای برنامه، موزه یا یک آبشار و... می‌شوند.

۲) ویژگی‌ها یا مشخصه‌های مثبت و مطلوب مکانی یا منطقه‌ای، برای یک یا مجموعه‌ای از فعالیت‌هایی که مورد نظر مشتری یا بازار دریافت‌کننده هستند؛ شامل ویژگی‌های آب و هوایی، چشم‌اندازها، فعالیت‌های خاص و فرهنگی بومی و....

به‌طور کلی، دو گروه جاذبه وجود دارند: جاذبه‌های گردشگری  که توسط بشر به وجود آمده‌اند و جاذبه‌هایی که طبیعت در اختیار ما قرار داده است. بهتر است ما از این جاذبه‌ها، به‌عنوان منابع (در این‌جا منابع گردشگری) یاد کنیم. اما اگر قرار است این منابع به‌عنوان جاذبه‌های گردشگری یا همان tourist attraction مطرح شوند، بایستی تمام معیارهای مشخص و ضروری را دارا باشند.

توجه به این نکته بسیار حائز اهمیت است که بخش عمده گردشگری به تجارت آن مربوط می‌شود و اصولا به همین خاطر از آن به‌عنوان صنعت یاد می‌شود. بنابراین جاذبه‌های گردشگری علاوه بر به وجود آوردن یک تجربه واقعی گردشگری برای گردشگر، باید بتوانند فعالیت‌هایی را هم برای مؤسسات تجاری فراهم کنند. جاذبه‌های گردشگری می‌بایستی مجوز‌ها و مصوبه‌های مربوطه جهت عملکرد مناسب را داشته باشند. در واقع امنیت، سلامت و تسهیلات آن مورد تایید باشد.

جاذبه‌های گردشگری باید در فهرست سازمان متولی امر دارای شماره ثبت و محلی مشخص باشند. می‌بایستی در روزهای کاری، تعطیلات آخر هفته و همچنین تعطیلات عمومی و رسمی باز باشند یا اگر در همه روزها یا ساعات باز نیستند، به‌صورت مشخص و واضح زمان‌های باز بودن آنها در بروشور‌ها و تمام رسانه‌های تبلیغاتی (تبلیغات آگهی‌ها)، شبکه‌های اینترنتی و غیره عنوان شده باشد.جاذبه‌های گردشگری باید توسط بروشور‌ها، لوح‌های فشرده و... معرفی شوند و در اختیار بازدیدکنندگان قرار گیرند.

در مسیر نقشه، بناها یا جاذبه‌های طبیعی باید به‌طور مشخص علامت زده شوند تا به سهولت شناسایی شوند و می‌بایستی همواره پاکیزه و آماده ارائه خدمات در هر زمان و ساعتی باشند، همچنین باید دارای تسهیلات قابل دسترسی بهداشتی باشند.جاذبه‌های گردشگری باید دارای فضای مناسب و کافی برای پذیرایی از بازدیدکنندگان باشند و همواره آمار تعداد بازدید‌کنندگان را در دست داشته باشند.

حال، این سؤالات مطرح می‌شوند که چند مکان گردشگری را در ایران می‌شناسیم که درآمد قابل توجهی برای خود دارند تا جایی که حداقل بتوانند از پس هزینه‌های نگهداری و به فرض حقوق کارکنان برآیند؟

به چند بنا یا سایت تاریخی می‌توان اطمینان کرد که در روزهایی که انتظار داریم باز باشند و با در بسته برخورد نکنیم؟ چند سایت فرهنگی یا طبیعی در ایران به خوبی و در حد استانداردها نگهداری می‌شوند؟ تسهیلات پذیرایی، سرویس‌های بهداشتی، مسیرهای دسترسی در چند مکان گردشگری قابل توجه و مورد اعتماد هستند؟

جاذبه‌های گردشگری، به طور کلی به تمامی منابع، ویژگی‌ها و توانمندی‌های منطقه‌ای مورد نظر گویند که بتواند افراد و گروه‌ها را برای مقاصد مختلف از جمله مقاصد تجاری و بازرگانی، مقاصد تفریحی و سرگرمی، دیدارها و گسترش روابط، مقاصد فرهنگی، یادگیری و آموزشی، مقاصد شخصی و پرورش خویشتن، مقاصد ماجراجویانه و ورزشی و گاهی مقاصد پژوهشی و علمی، به خود جذب نماید، و در راستای این جذب، برای حفظ و پایداری ویژگی‌های آن منطقه و ایجاد منافع و مصالح برای ساکنان آن منطقه، مفید واقع شود.

محتویات

۱          انواع جاذبه‌های گردشگری

۱.۱       جاذبه‌های طبیعی

۱.۲       جاذبه‌های فرهنگی

۱.۳       انواع جاذبه‌های ویژه

۱.۴       سایر جاذبه‌ها

۲          منابع

انواع جاذبه‌های گردشگری

جاذبه‌های گردشگری را کلاً به روش فراگیر دسته‌بندی بر پایه جاذبه‌های مبتنی بر ویژگی‌های محیط زیست، جاذبه‌های مبتنی بر فعالیت‌های انسانی و جاذبه‌هایی که به طور دست‌ساز و مصنوعی توسط انسان آفریده شده‌اند، دسته‌بندی می‌نمایند.

البته هرکدام از این دسته‌ها دارای زیرشاخه‌هایی است که در زیر به آن‌ها پرداخته می‌شود

جاذبه‌های طبیعی

آب و هوا

چشم‌اندازهای طبیعی

نواحی ساحلی و دریایی

پوشش گیاهی و حیات جانوری

ویژگی‌های برجسته زیست‌محیطی

پارک‌ها و مناطق حفاظت‌شده

گردشگری سلامت

چشمه‌های آب معدنی و آب گرم

تفرج‌گاه‌های رژیم غذایی و سلامت فیزیکی

جاذبه‌های فرهنگی

منزل‌گاه‌های فرهنگی، تاریخی و باستانی

الگوهای شاخص و برجسته فرهنگی

صنایع دستی و هنرها

فعالیت‌های اقتصادی جالب توجه مزارع چای، استفاده ار نیروی فیل‌ها در جنگل‌های گرم‌سیری، استفاده از تکنیک‌های سنتی کشاورزی و ماهیگیری و مانند آن.

نواحی جذاب شهری

موزه‌ها و سایر تسهیلات فرهنگی

رویدادها و جشن‌واره‌های فرهنگی

مهرورزی و ویژگی‌های رفتاری ساکنان منطقه

انواع جاذبه‌های ویژه

که به ویژگی‌های فرهنگی و طبیعی وابسته نیستند و به صورت مصنوعی خلق شده‌اند.

پارک‌های مصنوعی و پارک‌های سرگرم‌کننده و سیرک‌ها

خرید

کنفرانس، همایش و نشست‌ها

رویدادهای خاص

تفریح و سرگرمی

ورزش و تفریحات ورزشی

سایر جاذبه‌ها

در برخی مواقع ویژگی‌های زیر خود تبدیل به جاذبه‌های گردشگری می‌شوند یا به عنوان یکی از عوامل کششی به جذب گردشگری یاری می‌رسانند

خدمات و تسهیلات جهانگردی به عنوان یکی از عوامل انگیزشی و جاذبه برای جهانگردی

هتل‌ها و تفرج‌گاه‌ها

حمل و نقل

خوراک و نوشیدنی

قوم، مذهب و وابستگی‌های وطنی

هزینه‌های ارزان مسافرت

ثبات سیاسی، سلامت و امنیت و سایر ملاحظات